Sığınak Yönetmeliği’nde Önemli Değişiklikler (7 Kasım 2025)
Resmî Gazete Tarihi: 7 Kasım 2025
Kapsam: 25/8/1988 tarihli ve 19910 sayılı Sığınak Yönetmeliği’nde köklü değişiklikler yapıldı.
Amaç: Güncel tehditler, şehirleşme koşulları ve imar uygulamaları doğrultusunda sığınak standartlarını güncel hale getirmek.
1. Sığınak Türleri Yeniden Tanımlandı
Yönetmelik sığınakları ikiye ayırıyor:
Basınç Sığınakları: Nükleer, kimyasal ve biyolojik saldırılara karşı devlet tarafından yapılacak sığınaklar.
Serpinti Sığınakları: Radyoaktif serpinti, kimyasal ve konvansiyonel silah etkilerine karşı korunmayı amaçlayan özel veya genel sığınaklar.
Serpinti sığınakları artık bina bodrumlarında ya da toprağa oturan kısımlarda yapılmak zorunda. Bina içinde yapılamıyorsa, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ne uygun şekilde bahçede yer altına inşa edilebilecek.
Tamamen yer altında kalmak koşuluyla yan ve arka bahçe mesafeleri içinde de yapılması mümkün hale geldi.
Ayrıca ön bahçe altındaki otoparklar, sığınak standartlarını sağlıyorsa sığınak olarak kullanılabilecek.
2. Sığınak Zorunluluğu Olan ve Olmayan Yapılar Güncellendi
Artık sığınak yapılması zorunlu olmayan yapılar net biçimde tanımlandı:
10’dan az bağımsız bölümü olan konutlar
1500 m²’den az konut dışı yapılar
1000 m²’den az resmi binalar
50 yatak altı otel, yurt ve koğuşlar
25 yatak altı bakım evi ve sağlık tesisleri
Tarım, sera, küçük imalat tesisleri
Cezaevleri, akaryakıt istasyonları, 5000 kişiden az kapasiteli spor tesisleri
Buna karşılık, 5000 kişi ve üzeri kapasiteli stadyum ve spor tesislerinde sığınak zorunlu hale geldi.
Ayrıca mevcut büyük stadyumlarda da bodrum katlarında sığınak rezerv alanı oluşturulacak.
3. Yeni Boyut ve Teknik Standartlar
Kişi başına en az 1 m² sığınak alanı ayrılması zorunlu hale getirildi.
Konutlarda sığınak hesabı oda sayısına göre yapılacak:
1 odalı konut: 2 kişi
2 odalı: 3 kişi
3 ve üzeri odalı: 4 kişi
Otel, yurt gibi yerlerde yatak sayısının %20 fazlası kadar kişi esas alınacak.
Eğitim tesisleri, spor ve konferans salonları sığınak hesabına dahil edilmeyecek.
Sığınakların tavan yüksekliği en az 2.40 m olacak.
Yapı malzemesi şartı:
Dış duvar: En az 60 cm beton veya eşdeğer dayanımda tuğla, taş ya da toprak.
Eğitim binalarında: Duvar 30 cm, tavan 20 cm betonarme zorunluluğu getirildi.
Havalandırma:
Barış zamanında G4 filtre,
Tehdit anında ise nükleer tip HEPA veya kum havuzu filtresi kullanılması şart.
Ayrıca:
Her 100 kişi için ayrı kadın-erkek tuvalet ve lavabo yapılacak,
100 m² üzeri sığınaklarda mutfak nişi zorunlu olacak,
Her sığınakta yangın söndürme cihazı ve ilk yardım dolabı bulunacak.
4. Kurumsal Sığınak Yükümlülüğü
Devletin güvenliğiyle ilgili tüm kritik kurumlar (TSK, AFAD, Emniyet, Sahil Güvenlik, Kıyı Emniyeti, nükleer ve savunma tesisleri) için özel sığınak yapma zorunluluğu getirildi.
Bu kurumlar artık kendi koordinasyonları altında sığınak yer seçimi, inşa ve yönetim süreçlerini yürütecek.
Ayrıca “acil durumlarda kesintisiz hizmet vermesi gereken tüm birimler”, kullanıcı sayısına bakılmaksızın sığınak yapmak zorunda.
5. Enerji, İletişim ve Hijyen Standartları
Yeni düzenleme, sığınakların enerji sürekliliği ve haberleşme altyapısını zorunlu hale getirdi:
Enerji kaynağı: Havalandırma fanlarının enerjisi, fana uygun kapasitede bir jeneratör veya kesintisiz güç kaynağı (UPS) ile sağlanacak.
Jeneratör alanı: Sığınak dışında, özel bir makine dairesi olarak tasarlanacak. Egzoz doğrudan dışarı verilecek.
Alternatif enerji: Jeneratör devre dışı kaldığında, insan gücüyle çevrilen kol sistemi devreye girecek.
Kritik binalar: Resmî, sağlık ve eğitim yapılarında en az 24 saat kesintisiz enerji temini zorunlu.
İletişim altyapısı da genişletildi:
Tüm sığınaklarda standart iletişim prizi yanında uydu telefonu altyapısı veya acil Wi-Fi noktası kurulacak.
Bu sistemlerin yılda bir test edilmesi şart.
Hijyen tedbirleri:
Sığınaklar, atıkların kolayca uzaklaştırılabileceği şekilde tasarlanacak.
Helâ taşı yerine klozet kullanılacak.
Atık su gideri mümkünse kanalizasyona bağlanacak, ancak geri tepme ventiliyle korunacak.
Radyoaktif sızıntıya karşı ek izolasyon tedbirleri alınacak.
Standart uyumu:
Tüm serpinti sığınakları, TSE standartlarına ve engelliler için erişilebilirlik kriterlerine uygun yapılacak.
6. Yeni Alan Düzenlemeleri ve Genel Sığınaklar
Metrolar artık potansiyel genel sığınak olarak planlanacak.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile belediyeler, mevcut metro ve tünelleri AFAD koordinasyonunda sığınak vasfına uygun hale getirmekle yükümlü.
Yeraltı tesisleri (sinema, tiyatro, otopark, pasaj, garaj vb.) için belediyeler inşa kolaylığı sağlayacak. Bu yerler gerektiğinde genel sığınak olarak kullanılacak.
Millet bahçeleri:
15.000 m²’den büyük olanlarda alanın %3’ü kadar genel sığınak zorunlu.
Daha küçük olanlarda ise AFAD veya Bakanlık gerek görürse bu oran uygulanacak.
Bu sığınaklar, barış zamanında halkın kullanabileceği şekilde değerlendirilebilecek.
AVM ve otoparklar:
Zemin altında kalan bodrum otoparkların sığınak standardında projelendirilmesi zorunlu hale geldi.
Bu sığınaklarda:
Batarya destekli LED aydınlatma,
Sabit telefon, radyo, görüntülü iletişim sistemi bulunacak.
Giriş kartı ve anahtar yedekleri, bina koruma amiri, kolluk, AFAD ve itfaiye tarafından muhafaza edilecek.
7. Kayıt ve Kullanım Esasları
Yapı kullanma izni alınan binalardaki sığınak alanları, 5 iş günü içinde Valilik (AFAD İl Müdürlüğü) tarafından kayıt altına alınacak.
Her tadilat, Valiliğe bildirilecek.
Sığınaklar kat maliklerinin beşte dört çoğunluğu kararıyla, AFAD’a bildirilmek şartıyla barış zamanında farklı amaçlarla kullanılabilecek.
Ancak sığınağın yapısal özellikleri korunmak zorunda.
Konutlarda sığınak standardında otopark varsa ayrıca sığınak ayrılması gerekmiyor.
8. Genel Sığınak Planlaması ve Yönetim
AFAD, genel sığınak ihtiyacını ve yer seçimini belirleyecek.
İlgili idareler bu kararları imar planlarına işleyecek.
Plan kararlarıyla yönetmeliğe aykırı düzenleme getirilemeyecek.
9. Yönetim, Malzeme ve Tatbikatlar
Sığınaklarda bulundurulacak malzeme listesi, AFAD tarafından belirlenecek.
Erken uyarı sistemleri, 7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu uyarınca AFAD tarafından kurulacak.
Valilikler, sığınak yönetimi ve işletilmesi için personel görevlendirecek.
TRT, afet anlarında kesintisiz yayın yapmakla yükümlü.
Tüm eğitim, denetim ve tatbikat kayıtları Valiliğe bildirilecek.
10. Geçiş Hükümleri ve Son Tarihler
Geçici Madde 3: Mevcut metro ve otopark alanları 31 Aralık 2028’e kadar eksiklikleri giderilerek sığınak olarak hazır hale getirilecek.
Geçici Madde 4: Kamu ve özel eğitim-sağlık binalarındaki sığınaklar derhal kullanıma hazır hale getirilecek.
Diğer yapılarda bir yıl içinde kontrol yapılacak, eksiklikler giderilmezse AFAD müdahalesiyle tamamlanacak.
11. Ne Değişti – Neden Önemli?
25 Ağustos 1988 tarihli ve uzun süredir yürürlükte olan Sığınak Yönetmeliği, günümüzün kentleşme biçimleri, afet riskleri ve teknolojik altyapı koşulları karşısında işlevselliğini büyük ölçüde yitirmişti.
8 Kasım 2025 tarihli değişiklik, bu açıdan değerlendirildiğinde bir “savaş hazırlığı” değil; sivil savunma, afet yönetimi ve kriz sürekliliği politikalarının güncellenmesi niteliğindedir.
Yeni yönetmelik, özellikle enerji sürekliliği, iletişim güvenliği ve erişilebilirlik başlıkları altında çağdaş gereksinimlere yanıt verecek teknik standartlar getirmektedir.
Sığınak alanlarının yalnızca “saldırı anı”na özgü değil; doğal afet, altyapı arızası veya geniş çaplı acil durumlarda geçici barınma ve korunma alanı olarak da işlev görmesi öngörülmüştür.
Bu kapsamda düzenleme,
Jeneratör, kesintisiz güç kaynağı ve haberleşme sistemleri gibi altyapı unsurlarının zorunlu hale getirilmesiyle teknik kapasiteyi,
Metro, otopark ve millet bahçesi gibi mevcut yapı stoklarının genel sığınak olarak planlanmasıyla mekânsal erişilebilirliği,
Engelli bireylerin kullanımına uygun standartların dahil edilmesiyle kapsayıcılığı artırmayı hedeflemektedir.
Dolayısıyla düzenleme, “olağanüstü hal senaryolarında sivil koruma sürekliliği”nin sağlanmasına yöneliktir. Bu yönüyle, afet sonrası dayanıklılık yaklaşımının mevzuat düzeyinde somutlaşmış bir örneği olarak değerlendirilebilir.
Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/11/20251107-2.htm
