MÖHUK 27/1 İptal Edildi: İş Sözleşmelerinde Yeni Hukuki Denge

10 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’ de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 5/11/2024 Tarihli ve E: 2023/158, K: 2024/187 Sayılı Kararı ile, Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu’nun 27. maddesinin birinci fıkrası iptal edilmiş ve kararın yayımlanmasından itibaren altı ay sonra yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır. İptal edilen maddeye göre; “İş sözleşmeleri, işçinin mutad işyeri hukukunun emredici hükümleri uyarınca sahip olacağı asgarî koruma saklı kalmak kaydıyla, tarafların seçtikleri hukuka tâbidir.” Anayasa Mahkemesi, söz konusu düzenlemenin taraflara iş sözleşmesine uygulanacak hukuku serbestçe seçme imkânı tanıdığını, ancak bu durumun bazı anayasal sorunlar doğurduğunu değerlendirmiştir. İtiraz gerekçelerinde, işverenin yurt dışındaki işyerlerinde çalışan işçilerin alacaklarına ilişkin uyuşmazlıklarda mutat işyeri hukukunun uygulanmasının, işçilerin Türkiye’de sahip oldukları anayasal haklardan mahrum kalmalarına yol açtığı; aynı işverenin Türkiye’de çalışan işçilerine tanınan ücretli hafta tatili, bayram izni, yıllık izin gibi hakların yurtdışındaki işçiler için geçerli olmamasının ise eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğu belirtilmiştir. Ayrıca, hukuk seçiminin işçi aleyhine sonuç doğurmasını engelleyecek güvencelerin mevcut olmaması, devletin çalışanlarını koruma yükümlülüğü ile bağdaşmadığı gibi; kuralların mahkemelerce farklı yorumlanabilmesi belirlilik ilkesine aykırı bulunmuş ve işçinin tabi olacağı hukuk kurallarının öngörülemez hale gelmesine neden olduğu vurgulanmıştır. Hukuk seçimi konusunda işçiye gerekli bilgilendirmenin yapılmaması ise adil yargılanma ve mülkiyet hakkı gibi temel hakların ihlaline yol açabilecek nitelikte görülmüş; bu gerekçelerle maddenin hem hukuki güvenlik ilkesine ve belirlilik ilkesine, hem de çalışanların korunması ilkesine ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu savunularak iptaline karar verilmiştir.