Anayasa Mahkemesi'nden Hekimlerin İfade Özgürlüğüne Dair Karar
Anayasa Mahkemesi, 6 Şubat 2024 tarihli ve 2019/25802 başvuru numaralı kararında, bir hekime kamuoyuna verdiği bir röportaj nedeniyle uygulanan disiplin cezasının ifade özgürlüğü bağlamında değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiş ve başvurucunun Anayasa'nın 26. maddesi kapsamında korunan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.
Somut olayda başvurucu, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ile ilgili olarak, geleneksel sigara yerine daha az zararlı olduğu iddia edilen bir tütün ürününün kullanımı hususunda bilimsel görüşlerini kamuoyuyla paylaşmıştır. Bu açıklamaları nedeniyle Türk Tabipleri Birliği Yüksek Onur Kurulu tarafından, “mesleki yetkisini, toplumun sağlığına zarar verecek biçimde kullandığı” gerekçesiyle uyarma cezası ile cezalandırılmıştır.
Anayasa Mahkemesi, başvurucunun ifadelerinin kamu sağlığına ilişkin bilimsel bir tartışma bağlamında değerlendirilebileceğini ve bu tür açıklamaların demokratik bir toplumda bilimsel çoğulculuğun bir gereği olduğunu belirtmiştir. Mahkeme, hekimlerin toplumu bilgilendirme görev ve sorumlulukları kapsamında bu tür açıklamaların ifade özgürlüğünün koruma alanında kaldığını vurgulamıştır. Bu bağlamda, disiplin cezasının başvurucunun ifadeleri nedeniyle verilmiş olmasının kişinin ifade özgürlüğüne yönelik bir müdahale teşkil ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Müdahalenin dayandığı yasal düzenlemelerin mevcut olduğu ve kamu sağlığının korunması gibi meşru bir amaca hizmet ettiği kabul edilmiş olmakla birlikte, somut olayda uygulanan cezanın demokratik toplum düzeninde gerekli olmadığı değerlendirilmiştir. Mahkeme, başvurucunun açıklamalarının reklam veya ticari çıkar amacı taşımadığını, yalnızca tıbbi değerlendirme niteliğinde olduğunu ve bu yönüyle ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin orantısız olduğunu belirtmiştir.
Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi, başvurucunun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vererek, başvurucuya 13.500 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetmiştir. Bu karar, hekimlerin bilimsel görüş açıklama özgürlüğü ile mesleki etik kuralları arasındaki denge noktasında oldukça önemli bir içtihattır.
Karar metni için bakınız; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/07/20250701-18.pdf
